Waar de uitdrukking precies vandaan komt is ons nog niet helemaal duidelijk maar het is alvast geweten dat vele acteurs elkaar deze wens van harte toefluisteren net voordat ze de planken op moeten. Pol en Walter willen deze acteurs een handje toesteken om een beentje te breken. Zij hebben verscheidene scenario's bedacht voor beroeps- en amateurtoneel.

In onze maatschappij is taal iets wonderbaarlijks. Vroeger als iets ‘bad’ was in het engels dan was het slecht, maar opeens werd het juist ‘goed’. Ik ben al 12 jaar op een dieet want ik vind dat ik te dik ben, maar nu wil ik juist weer ‘vet’ zijn… hmmm….

En het gaat nog verder terug. Het is een première; iedereen is klaar en jij gaat naar de acteurs en zegt ‘GOOD LUCK!’ “Neeeeeee!” gillen alle acteurs. Ja, we wisten al dat ze niet goed bij hun hoofd waren (ik ben op dit moment schrijver en even geen acteur), maar je mag ze geen geluk wensen. En dan komt het: je moet, “Break a leg” zeggen. Waarom in Godsnaam?
Alsof dat niet raar genoeg is: het hele theater spookt van het bijgeloof! Het zijn er heel veel, maar hier zijn de belangrijkste om ervoor te zorgen dat je de volgende première niet verknalt:

1) Een slechte generale betekent een perfecte première.
2) Fluiten op het toneel of in het theater brengt ongeluk.
3) Je mag nooit “Macbeth” noemen in een theater.
4) Spiegels op het toneel brengen ongeluk
5) Een acteur die tijdens een premiere struikelt bij zijn eerste opkomst, heeft gegarandeerd succes.
6) Wanneer een acteur blauw draagt zal dit ongeluk brengen tenzij hij er zilver bij draagt.
7) Als een acteur door het doek spiekt, zorgt dat voor een slechte show.
8) Als je bloemen geeft aan een actrice mag dat alleen aan het eind van de voorstelling. Het meeste geluk brengen de bloemen als ze van een begraafplaats zijn gestolen. Daarnaast moeten bloemen die in het stuk voorkomen ten alle tijden nep zijn!
9) Wanneer een theater ’s avonds wordt afgesloten moet er minimaal één licht blijven branden anders komen er spoken in het theater wonen.
10) Tijdens een première moet altijd oude schmink worden gedragen.
11) Als je poeder morst op de grond moet je erop dansen.

Nou, jullie zullen wel denken dat we gestoord zijn. Maar er zit toch wel wat logica in. Voordat je ons “gekke bijgelovigen” noemt, moet je het eens van de andere kant bekijken:

1) Als je morgenavond een opening moet spelen en het gaat verschrikkelijk fout, dan ben je de avond erop zeker meer geconcentreerd en vastberaden. Dit komt je spel ten goede.
2) Voordat we headsets en walkie-talkies hadden, werd er gefloten om een decorstuk in te vliegen of om een stuk te laten zakken van de trekwand. Stel je voor dat je backstage floot op het verkeerde moment.
3) Het oudste verhaal luidt dat Shakespeare zijn heksenspreuk van “Macbeth” had gestolen van plaatselijke heksen. Ze vertelden hem dat de spreuk eruit moest, maar dat deed hij niet. Daarop hebben de heksen zijn stuk voor altijd vervloekt. Er was ook nog een andere reden: als vroeger een toneelgezelschap een slecht seizoen had, gingen ze meestal op het eind van het seizoen en publiekstrekker neerzetten. Het werd vaak “Macbeth”, maar in de meeste gevallen gingen theater gezelschappen daarna altijd bankroet. Niet perse door “Macbeth”, maar de link werd werd voor altijd gelegd.
4) Vanwege lampen op het toneel zijn spiegels erg onhandig want het licht weerkaatst overal. Ook het publiek zou kunnen klagen over weerkaatsend licht. Ze kunnen ook kapot gaan wat ook weer gevaarlijk is (en ja, gebroken spiegels brengen al ongeluk, eh?). Maar mijn favoriet: Acteurs zijn over het algemeen ijdele mensen, en spiegels op toneel zouden hen wel eens kunnen afleiden.
5) Dit bijgeloof ontstond vroeger uit puur medelijden. Als je struikelt of iets overkomt, win je meteen de sympathie van het publiek. Een modern voorbeeld: bij de première van “Rocky over the Rainbow” viel de lichtcomputer uit en werd het donker. Samen met het publiek werd de zaal opnieuw verlicht door aanstekers en de cast en publiek gingen acapella zingen en dansen totdat het licht weer aanging. Daarna was het “on with the show…” Deze ‘fout’ werd vermeld als hèt hoogtepunt in de meeste recensies.
6) Vroeger was blauw de duurste stof voor kleding. De arme producenten konden dit niet betalen en door dit bijgeloof hoefden zij geen blauwe kleding voor hun acteurs te kopen. Maar de producenten die wel geld hadden, wilden dit toch laten zien. Zij hebben toen dit bijgeloof aangepast door blauw te combineren met een nog duurdere stof: zilver. Deze combinatie zou dan weer geen ongeluk brengen.
7) Simpel: Als je je partner, kinderen, of een vervelende recensent ziet dan kun je worden afgeleid.
8) Voor bloemen geldt ook het verhaal van de afleiding. Maar het kan ook goed zijn dat ze allergisch is. En over dat begraafplaats gedoe: acteurs verdiende vroeger heel weinig (nou ja, nog minder dan vandaag) en konden bloemen dus niet betalen. Dit bijgeloof is ontstaan om dat te verbergen. En ja, als ze te duur waren voor acteurs, dan waren ze zeker te duur voor de producenten. Tot slot is een donker en warm theater ook geen goede omgeving voor verse bloemen.
9) Een donker gebouw is altijd eng maar een donker theater is nog enger… en gevaarlijk. Dit is dus ook gewoon praktisch. Maar om het wat mysterieuzer te maken, noemt men de lamp, die je vaak op een leeg toneel ziet, een “ghost light”. Zeker om de geesten weg te drijven.
10) Als je opeens nieuwe schmink gebruikt dan zie je er misschien niet uit onder de lampen, of je gaat meer zweten. Wie weet, ben je er allergisch voor.
11) Geen reden, acteurs zijn gewoon vreemd.

Maar zelfs met deze waarschuwingen kan het fout gaan! Maak je geen zorgen, er is een tegenspeuk voor alle theatrale vloeken. Dus mocht het toch nog fout gaan:

1) Verlaat het theater onmiddellijk. Ga naar buiten; blijf niet in de foyer.
2) Loop drie keer om het gebouw heen of draai 3 keer in het rond.
3) Fluiten of zingen (om de kwade geesten naar buiten te lokken).
4) Spuug, of draag de laatste speech van Puck uit “Een Midzomernacht Droom” voor.
5) Klop drie keer op de deur en vraag vriendelijk of je weer naar binnen mag.

Ik hoop dat dit je helpt bij je volgende theaterbezoek! Good Luck! Oeps…ik bedoel “break a leg”.